Month: July 2009

Wprowadzenie

Kościoły drewniane Śląska, zwłaszcza Górnego, na którym mieszkałem 28 lat, były dla mnie niegdyś czymś niemalże powszednim. Mieszkałem bardzo blisko jednego z nich – kościoła św. Michała w Katowicach – i za każdym razem, udając się z południowych dzielnic miasta do jego centrum, mijałem go, obojętnie czy na piechotę, tramwajem, rowerem czy samochodem. Nie wzbudzał …

Read More Wprowadzenie

Kościoły drewniane – Wyjaśnienie ważniejszych pojęć występujących w tekstach

Konstrukcja zrębowa: konstrukcja, w której ściany wznoszone są z bierwion (belek) układanych jedno na drugim i łączonych w narożnikach węgłami, to znaczy skrzyżowaniami zapobiegającymi rozsunięciu się belek. Konstrukcja sumikowo-łątkowa: konstrukcja, w której ściany wznoszone są z pionowych słupów (łątek) posiadających wyżłobienia, w które wpuszcza się poziome belki zwane sumikami. Konstrukcja szkieletowa (fachwerkowa): konstrukcja, w której …

Read More Kościoły drewniane – Wyjaśnienie ważniejszych pojęć występujących w tekstach

Archiwalne teksty protokołów wizytacyjnych diecezji wrocławskiej

Zachowane do naszych czasów protokoły wizytacyjne diecezji wrocławskiej pochodzą z końca XVI wieku oraz z XVII i XVIII w. Spośród badaczy historii drewnianych kościołów górnośląskich najobficiej korzystał z nich Herbert Dienwiebel (“Oberschlesische Schrotholzkirchen”, Breslau 1938). Część z nich została zresztą wydana drukiem w początkach XX stulecia w opracowaniu Josefa Jungnitza („Visitationsberichte der Diőzese Breslau” Breslau …

Read More Archiwalne teksty protokołów wizytacyjnych diecezji wrocławskiej

Kościoły drewniane – Bibliografia

1)    Bastrzykowski Aleksander, „Zabytki kościelnego budownictwa drzewnego w diecezji sandomierskiej”.       Warszawa 1930 2)    Baumgarten Karl, “Das Deutsche Bauernhaus”, Berlin (Ost) 1980 3)    Brykowski Ryszard. “Drewniana architektura kościelna w Małopolsce XV wieku”, Wrocław 1981 4)     Brykowski Ryszard, Kornecki Marian. „Drewniane kościoły w Małopolsce Południowej”, Wrocław 1984 5)     Burgemeister Ludwig, „Bericht des Provinzial – Konservators der Kunstdenkmäler …

Read More Kościoły drewniane – Bibliografia

Wykaz śląskich kościołów drewnianych

Wykaz śląskich kościołów drewnianych Bielowicko, św. Wawrzyniec, 1701 Międzyrzecze, św. Marcin, 1522 Mikuszowice, św. Barbara, 1690, wieża 1851 Szczyrk, św. Nepomucen, 1797-1800 Kończyce Wielkie, św. Michał, 1777, wieża 1751 Istebna, św. Krzyż, 1779 (przeniesiony 1958 z Przyszowic) Nierodzim, św. Anna, 1769 Zamarski, Najśw. Serce Jezusa, 1731, wieża XVI w. Kaczyce, św. Krzyż, 1620, wieża II …

Read More Wykaz śląskich kościołów drewnianych

1. Bielowicko, kościół św. Wawrzyńca

Zbudowany 1701 na rniejscu poprzedniego kościoła drewnianego, wymienianego w protokołach wizytacyjnych w latach 1679 i 1687/8, zrębowy z wieżą szkieletową; prezbiteriurn zamknięte 5-bocznie; nawa prostokątna w rzucie; w prezbiteriurn sklepienie kolebkowe, w nawie i w zakrystii stropy płaskie; kościół otoczony sobotami zamkniętymi oszalowaniem z desek.  W zachodniej części soboty wyższe.  Ołtarz główny o cechach klasycystycznych …

Read More 1. Bielowicko, kościół św. Wawrzyńca

2. Międzyrzecze, kościół św. Marcina

zbudowany 1522 (dlatego w protokole wizytacyjnym wymieniony w 1688r, jako „stary”); wielokrotnie restaurowany: 1669, 1775 (przez proboszczaa Ignacego Neumanna z Głogowa), 1869, 1906—7, 1959—60, 1964. Zrębowy z wieżą w konstrukcji szkieletowej na podmurowaniu kamiennym; prezbiteriurn zamknięte 3-bocznie; nawa kwadratowa; zakrystia murowana z cegły (1849); w nowszych latach odkryto we wnętrzu kościoła starą polichrornię, która ukryta …

Read More 2. Międzyrzecze, kościół św. Marcina

3. Mikuszowice, kościół św. Barbary

Wzmiankowany w 1581, obecny zbudowany w 1690 roku przez Piotra Piotrowskiego. Wieża dobudowana  w 1851 przez Walentego Fiaka, podwyższona  w 1870 roku.  Kościół zrębowy, wieża szkieletowa; prezbiterium zamknięte 5-bocznie; nawa prostokątna zbliżona do kwadratu; wnętrze przekryte stropami płaskirni; polichrornia barokowa wykonana w 1725 r. przez J. Mentila z Bielska (wg napisu na ścianie: „Johann Mentil …

Read More 3. Mikuszowice, kościół św. Barbary

4. Szczyrk, kościół św. Jakuba

Zbudowany 1797—1800; zrębowy z wieżą szkieletową; prezbiterium 3-bocznie zamknięte; nawa prostokątna; w 1933 r. usunięto ściany oddzielające nawę od wieży i zastąpiono słupami. Wewnątrz kościoła stropy płaskie. Wieżyczka sygnaturki wykonana w 1820 roku. Wyposażenie kościoła późnobarokowe, w większości są to zabytki z klasztoru Norbertanów w Nowym Sączu. Ołtarz główny – z figurami: św. Jakuba (środek), …

Read More 4. Szczyrk, kościół św. Jakuba